Tashkiliy sxema (ko’pincha “Org sxema” deb ataladi) bu kompaniya ichidagi hisobot munosabatlari, mas’uliyat tartibini va hokazo xususiyatlarini ko’rsatuvchi vizual tasvirdir.
Umumiy ORG sxema shakllari
- Ierararhik: Eng keng tarqalgan shakl, bunda kompaniyaning yuqori rahbariyati tepaga joylashtirilgan. Quyi darajalar to’g’ridan-to’g’ri ustki darajalarga hisobot beradigan xodimlarni va bo’linmalarini ifodalaydi.
- Matritsa: Xodimlar ikki yoki undan ortiq menejerga hisobot berishi mumkin bo’lgan murakkab tashkiliy tuzilmalarni ko’rsatadi. Misol uchun, loyiha asosidagi tuzilmalarda funksional menejer va loyiha menejeri bo’lishi mumkin.
- Bo’lim bo’yicha: Kompaniyani asosiy funktsional bo’limlarga (marketing, moliya, operatsiyalar va boshqalar) ajratuvchi sxemalar.
ORG sxemalarining afzalliklari
- Tashkiliy tuzilmani tushunish: Org sxemalari kompaniyaning tuzilishini tezkor vizual tasvir sifatida taqdim etadi. Bu hisobot munosabatlarini aniqlash va kompaniya ichidagi rol va mas’uliyatlarni tushunishga yordam beradi.
- Muvofiqlashtirish va samaradorlik: ORG sxemalari qaror qabul qilishning oqimini yaxshilashi mumkin – xodimlar kimga qanday masalalarda javobgar ekanligini yaxshi tushunadi va samarali muloqotni osonlashtiradi.
- O’sishni rejalashtirish: Bu kompaniyalar bo’shliqlarni yoki potensial to’qnashuvlarni aniqlashiga, shu jumladan qaysi rollar yangi xodimlar uchun kerak bo’lishi mumkinligini, rejalashtirishga yordam beradi.
- Xodimlarni tanishtirish: Yangi xodimlar org sxemalaridan kompaniyani tezroq tushunish va o’z o’rnini qayerda ekanligini aniqlash uchun foydalanishi mumkin.
- Kommunikatsiya va hamkorlik: Org sxemalari bo’limlararo hamkorlikni rag’batlantirish orqali jamoalar o’rtasidagi umumiy maqsadlarni vizuallashtiradi.
- Muvofiqlik: Ba’zi yurisdiktsiyalarda qonun va me’yoriy hujjatlarga muvofiqligini ta’minlash uchun kompaniyalar org sxemasiga ega bo’lishi talab qilinishi mumkin.
Eslatma: Org sxemalari dinamikdir va kompaniya o’zgarganda yangilanishi kerak. Ko’pgina kompaniyalar ichki intranet yoki HR boshqaruv platformalarida ORG sxemalarini saqlaydi.