Sun’iy intellekt (S.I.) tarixi juda qiziqarli va uzoq davrlarni o’z ichiga oladi. Qadimgi faylasuflar va olimlarning inson tafakkurini tushunishga bo’lgan urinishlari, mexanik qurilmalar yaratishga bo’lgan qiziqishlaridan boshlangan S.I.ga oid ilk tasavvurlar bugungi kunda biz guvohi bo’layotgan rivojlangan texnologiyalarga asos soldi.
S.I. tarixining muhim bosqichlari:
- Qadimgi davrlar: Qadimgi yunon faylasuflari Aristotel va Platon inson tafakkurini tushuntirishga harakat qilishgan. Ular inson aqlini mantiqiy qoidalar va belgilar asosida ishlaydigan mexanizm sifatida tasavvur qilishgan.
- O’rta asrlar: O’rta asrlarda Al-Jazariy kabi olimlar murakkab mexanik qurilmalar, jumladan, dasturlanadigan robotlar yaratganlar. Bu qurilmalar S.I.ning ilk namunalari sifatida qaralishi mumkin.
- 19-asr: 19-asrda Charlz Bebbij va Ada Lovelace ilk kompyuter prototipini yaratishgan. Bu esa S.I. rivojida muhim qadam bo’ldi.
- 20-asrning o’rtalari: 1950-yillarda Alan Turing “Turing mashinasi” konsepsiyasini taklif etdi. Bu konsepsiya kompyuterlarning hisoblash imkoniyatlarini nazariy jihatdan asoslab berdi. 1956-yilda Jon Makkarti “Sun’iy intellekt” atamasini birinchi marta ishlatdi va bu soha uchun yangi davrni boshlab berdi.
- 1960-1970-yillar: Bu davrda S.I.ga oid dastlabki muvaffaqiyatlarga erishildi. Masalan, kompyuterlar shaxmat o’yinida odamlarni yengishni boshladi. Biroq, bu davrda S.I. rivoji bir qator qiyinchiliklarga ham duch keldi.
- 1980-1990-yillar: Bu davrda ekspert tizimlar, neyron tarmoqlar va genetik algoritmlar kabi yangi S.I. texnologiyalari paydo bo’ldi. Bu texnologiyalar S.I.ning qo’llanish doirasi kengayishiga olib keldi.
- 21-asr: 21-asrda S.I. rivoji tezlashdi. Chuqur o’rganish, tabiiy tilni qayta ishlash va kompyuter ko’rish kabi sohalarda ulkan yutuqlarga erishildi. Bu esa S.I.ning kundalik hayotimizga tobora ko’proq kirib borishiga olib kelmoqda.
S.I. bugungi kunda tibbiyot, moliya, transport, ishlab chiqarish va boshqa ko’plab sohalarda qo’llanilmoqda. Kelajakda S.I. yanada rivojlanib, inson hayotini tubdan o’zgartirishi kutilmoqda.
Agar S.I. tarixiga oid batafsilroq ma’lumotga ega bo’lishni istasangiz, quyidagi manbalarga murojaat qilishingiz mumkin:
- The History of Artificial Intelligence – Science in the News: https://sitn.hms.harvard.edu/flash/2017/history-artificial-intelligence/
- History of artificial intelligence – Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_artificial_intelligence
Umid qilamanki, bu ma’lumotlar siz uchun foydali bo’ldi.