Paretto metodi, shuningdek, 80/20 qoidasi deb ham ataladi, muammolarni hal qilish va samaradorlikni oshirishda qo’llaniladigan statistik vositadir. Bu qoida shuni ta’kidlaydiki, ko’p hollarda, natijalarning taxminan 80% sabablarning 20% uchun javobgardir.
Paretto metodini qo’llash
Paretto metodi muammolarni hal qilishda samarali vositadir, chunki u asosiy sabablarga e’tiborni qaratib, ta’sirchan echimlarni aniqlashga yordam beradi. U quyidagi bosqichlarni o’z ichiga oladi:
- Muammoni aniqlang va muhim o’lchovlarni tanlang: Aniqlashtirmoqchi bo’lgan muammoni aniqlang (masalan, kechikishlar, sifatli nuqsonlar). O’lchash mumkin bo’lgan tegishli o’lchovlarni tanlang (masalan, nuqsonlar soni, kechikish vaqti).
- Ma’lumotlarni to’plang: Ma’lumotni to’plang va sabablar va ularning sodir bo’lish tezligini belgilang.
- Pareto diagrammasini tuzing: Pareto diagrammasi gorizontal panjarali ustunli grafikdir. X-o’qi sabablarni va Y-o’qi – ularning sodir bo’lish chastotasini (eng yuqori chastotadan pastgacha) ko’rsatadi. Chiziqli grafik yig’indini qo’shishingiz mumkin, bu umumiy sabablar tomonidan yaratilgan muammolarning foizini ko’rsatadi.
- Asosiy sabablarni aniqlang: Pareto diagrammasi eng katta muammolarni keltirib chiqaradigan asosiy sabablarni aniqlashga yordam beradi. Odatda, siz muammolarning 80% bir necha asosiy sabablar bilan bog’liqligini topasiz.
- Hal etish uchun strategiyalar ishlab chiqish: Asosiy sabablarni aniqlab, ishonchli, samarali hal etish usullarini ishlab chiqish uchun resurslarni to’g’ri ajratishga imkon beradi.
- Natijalarni kuzatib boring: Yechimlar amalga oshirilgandan so’ng, ularning samaradorligini baholash uchun muhimdir. Agar kerak bo’lsa, strategiyalarni moslashtiring.
Masalan:
- Sifatni nazorat qilish: Pareto diagrammasi nuqsonlarning eng keng tarqalgan sabablarini aniqlashi mumkin. Bu jamoaga jarayonlarni yaxshilash va nuqsonlarni kamaytiradigan yechimlarni ko’rib chiqishga imkon beradi.
- Mijozlar bilan ishlashni yaxshilash: Pareto diagrammasi shikoyatlarning asosiy sabablarini aniqlay oladi, bu esa bu sabablarga qaratilishi xizmatni yaxshilashga yordam beradi.
- Mahsuldorlikni oshirish: Pareto diagrammasi darboğazlarni yoki asosiy kechikishlarni aniqlay olishi mumkin, bu esa jamoaga jarayonni yaxshilash va ish samaradorligini oshirishga yordam beradi.
Afzalliklari
- Fokus: Pareto metodi asosiy sabablarga e’tiborni qaratadi, bu sizning resurslaringizni samarali yo’naltirishga imkon beradi.
- Ko’rinish: Pareto diagrammasi muammolarni vizual shaklda taqdim etadi, bu esa ularni tushunishni osonlashtiradi.
- Oddiylik: 80/20 qoidasi tushunish va qo’llash uchun oson vositadir.
Cheklovlar
- Aniq emas: Pareto qoidasi har doim aniq qo’llanilmaydi. “80/20” nisbatini har doim aniq ko’rsatish mumkin emas.
- Asosiy sabablar to’liq tasvirlashmagan bo’lishi mumkin: Pareto metodi ko’pincha muammolarning yuzaki sabablarini aniqlashi mumkin, lekin chuqurroq nuqtalarga etib bormasligi xavfi mavjud.
Xulosa
Pareto metodi masalalarni hal qilishda, resurslarni ajratishda va qaror qabul qilishni takomillashtirishda kuchli vositadir. Garchi u har doim qo’llanmasligi mumkin bo’lsa-da, Pareto diagrammasi va 80/20 tamoyili muhim savollarni aniqlash va muhim sabablarga e’tiborni qaratib, samaradorlikni oshirishda ajoyib vositadir.