Tannarx biznesda juda muhim tushunchadir. Bu quyidagilarni anglatadi:
- Ishlab chiqarish xarajatlari: Tannarx – bu mahsulotni ishlab chiqarish va uni sotishga tayyorlash bilan bog’liq to’g’ridan-to’g’ri xarajatlarni anglatadi.
- Narxning asosini tashkil qiladi: Tannarx mahsulotni sotish narxini belgilashning asosi bo’lib xizmat qiladi. Kompaniyalar mahsulotni tannarxdan yuqori narxda sotib, foyda olishga harakat qilishadi.
Tannarxni tashkil etuvchi omillar
- Xom ashyo: Ishlab chiqarishda ishlatiladigan xom ashyoning narxi.
- Mehnat: Mahsulotni yaratish bilan shug’ullanadigan ishchilarning ish haqi.
- Yukxona xarajatlari: Doimiy xarajatlar, masalan, zavod yoki ombor uchun ijara, kommunal xizmatlar va jihozlarning amortizatsiyasi.
- Marketing va sotish: Reklama, sotuv kuchlari komissiyalari va mahsulotlarni bozorga olib chiqish bilan bog’liq xarajatlar.
- Boshqa xarajatlar: Transport, soliqlar, sug’urta va biznes yuritish bilan bog’liq boshqa xarajatlar.
Tannarx formulasi
Oddiy tannarxni hisoblash quyidagi formuladan foydalanadi:
Tannarx = Xom ashyo xarajatlari + Mehnat to'g'ridan-to'g'ri xarajatlari + Yukxona xarajatlari
Tannarxni boshqarishning ahamiyati
- Foyda marjasi: Tannarxini samarali boshqarish biznesning rentabellikka erishishi uchun zarur. Tannarxni kamaytirish orqali kompaniya foyda marjasini yaxshilashi mumkin.
- Raqobatbardosh narx: Tannarxini nazorat qilish kompaniyaga o’z mahsulotlarini raqobatbardosh narxlarda taklif qilish imkonini beradi.
- Qaror qabul qilish: Tannarxni tushunish biznesga narxlarni belgilash, mahsulotlarni qo’shish yoki to’xtatish va ishlab chiqarishni kengaytirish yoki qisqartirish kabi muhim qarorlar qabul qilishga yordam beradi.
Eslatma: Tannarx soliq hisobga olinmaydi. Sotish qiymati va tannarx oʻrtasidagi farq sof foydani tashkil qiladi.