Marketing – bu mijozlarning ehtiyojlarini qondirish va foyda olishga qaratilgan faoliyat. Bu keng qamrovli tizim bo’lib, quyidagilarni o’z ichiga oladi:
- Bozor tahlili: talab, taklif, raqobatchilar, narx siyosatini o’rganish.
- Mahsulotni ishlab chiqish: mijozlar ehtiyojlarini qondiradigan mahsulot yoki xizmatni yaratish.
- Narxlash: raqobatbardosh va hali ham foydali bo’lgan mahsulot yoki xizmat narxini aniqlash.
- Rag’batlantirish: potentsial xaridorlarni mahsulot yoki xizmat haqida xabardor qilish.
- Sotish: mahsulot yoki xizmatni sotishni tashkil qilish.
- Xizmat: xariddan keyin mijozlarga xizmat ko’rsatish.
Marketing maqsadlari:
- Savdolarning ko’payishi
- Brend xabardorligini oshirish
- Yangi mijozlarni jalb qilish
- Mavjud mijozlarni saqlash
- Raqobatbardoshlikni oshirish
Marketing turlari:
- B2B (Business-to-Business) – boshqa kompaniyalarga qaratilgan marketing.
- B2C (Business-to-Consumer) – yakuniy iste’molchilarga qaratilgan marketing.
- C2C (Iste’molchidan iste’molchiga) – iste’molchilar to’g’ridan-to’g’ri bir-biriga sotganda marketing.
Marketing vositalari:
- Reklama: potentsial xaridorlarni mahsulot yoki xizmat haqida xabardor qilish uchun turli kanallardan foydalanish.
- PR (Jamoatchilik bilan aloqalar) : kompaniyaning ijobiy imidjini yaratish va qo’llab-quvvatlash.
- SEO (Search Engine Optimization) : qidiruv tizimlari uchun kompaniya veb-saytini optimallashtirish.
- SMM (Ijtimoiy media marketingi) : mahsulot yoki xizmatni targ’ib qilish uchun ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish.
- Elektron pochta marketingi: potentsial va mavjud mijozlarga elektron pochta xabarlarini yuborish.
Marketing – doimiy o’rganish va yangi vositalarni o’zlashtirishni talab qiladigan doimiy rivojlanayotgan soha.
Bundan tashqari, siz ko’plab onlayn marketing kurslari va treninglarini topishingiz mumkin.